Khuyên làm theo sự khôn ngoan

 ¹Hỡi con ta, chớ quên lời ta khuyên dạy,
  Lòng con hãy giữ các điều răn của ta;
 ² Vì nó sẽ cho con được gia tăng tuổi thọ,
  Và được an khang thịnh vượng.
 ³ Đừng để sự nhân từ và sự chân thật lìa bỏ con;
  Hãy đeo nó vào cổ,
  Ghi nó nơi bia lòng con.
 ⁴ Như vậy trước mặt Đức Chúa Trời và loài người,
  Con sẽ tìm được ân huệ và sự khôn ngoan thật.
 ⁵ Hãy hết lòng tin cậy Đức Giê-hô-va,
  Đừng nương cậy nơi sự thông sáng của con.
 ⁶ Hãy nhận biết Ngài trong mọi đường lối của con,
  Chính Ngài sẽ san bằng các nẻo con đi.
 ⁷ Đừng khôn ngoan theo mắt mình;
  Hãy kính sợ Đức Giê-hô-va và lìa khỏi điều ác.
 ⁸ Như vậy rốn con sẽ được lành mạnh
  Và xương con được cứng cáp.
 ⁹ Hãy lấy tài sản và hoa lợi đầu mùa của con
  Mà tôn vinh Đức Giê-hô-va;
 ¹⁰ Như thế, nhà kho của con sẽ đầy lúa mì,
  Và hầm ép rượu của con sẽ tràn rượu mới.

Đức Chúa Jêsus nói trước về sự chết và sống lại của Ngài

16 Từ lúc đó, Đức Chúa Jêsus bắt đầu bày tỏ cho các môn đồ biết rằng Ngài phải đi đến thành Giê-ru-sa-lem, phải chịu nhiều đau khổ bởi các trưởng lão, các thầy tế lễ cả cùng các thầy thông giáo, và phải bị giết, đến ngày thứ ba phải sống lại. ²² Phi-e-rơ đem Ngài riêng ra và trách rằng: “Lạy Chúa, Đức Chúa Trời nào nỡ vậy! Việc nầy sẽ không xảy đến cho Chúa đâu!” ²³ Nhưng Ngài quay lại và phán với Phi-e-rơ: “Hỡi Sa-tan, hãy lui ra đằng sau Ta! Ngươi là một chướng ngại cho Ta; vì ngươi chẳng nghĩ đến việc của Đức Chúa Trời, mà chỉ nghĩ đến việc của loài người.”

²⁴ Rồi Đức Chúa Jêsus phán với các môn đồ rằng: “Nếu ai muốn theo Ta thì phải từ bỏ chính mình, vác thập tự giá mình mà theo Ta. ²⁵ Vì bất cứ ai muốn cứu mạng sống mình thì sẽ mất, còn ai vì Ta mà mất mạng sống thì sẽ tìm lại được. ²⁶ Nếu người nào được cả thế gian mà mất linh hồn mình thì có ích gì? Người ấy sẽ lấy gì mà đổi linh hồn mình lại? ²⁷ Vì Con Người sẽ đến trong vinh quang của Cha mình cùng với các thiên sứ. Lúc ấy, Ngài sẽ ban thưởng cho từng người, tùy việc họ làm. ²⁸ Thật, Ta bảo các con, một vài người đang đứng đây sẽ không chết trước khi thấy Con Người đến trong vương quốc của Ngài.”

Đức Chúa Jêsus hóa hình

17 Sáu ngày sau, Đức Chúa Jêsus đem riêng Phi-e-rơ, Gia-cơ và Giăng là em Gia-cơ, đi với Ngài lên một ngọn núi cao. ² Ngài hóa hình trước mặt họ: mặt Ngài chói sáng như mặt trời, áo Ngài trở nên trắng như ánh sáng. ³ Kìa, có Môi-se và Ê-li hiện ra nói chuyện với Ngài. ⁴ Phi-e-rơ thưa với Đức Chúa Jêsus rằng: “Lạy Chúa, chúng ta ở đây rất tốt; nếu Chúa muốn, con sẽ dựng tại đây ba cái trại: một cái cho Chúa, một cái cho Môi-se và một cái cho Ê-li.” ⁵ Lúc Phi-e-rơ còn đang nói, có một đám mây sáng rực che phủ họ; và từ trong mây có tiếng phán rằng: “Đây là Con yêu dấu của Ta, đẹp lòng Ta hoàn toàn; hãy nghe lời Con ấy!” ⁶ Khi các môn đồ nghe tiếng ấy thì ngã sấp mặt xuống đất, kinh hãi vô cùng. ⁷ Nhưng Đức Chúa Jêsus đến, chạm vào họ và phán: “Hãy đứng dậy, đừng sợ!” ⁸ Các môn đồ ngước mắt lên thì không thấy ai khác ngoài một mình Đức Chúa Jêsus.

⁹ Đang khi cùng các môn đồ từ trên núi xuống, Đức Chúa Jêsus ra lệnh cho họ: “Đừng thuật lại cho ai khải tượng nầy cho đến khi Con Người từ cõi chết sống lại.” ¹⁰ Các môn đồ hỏi Ngài: “Vậy thì sao các thầy thông giáo lại nói Ê-li phải đến trước?” ¹¹ Ngài đáp: “Thật Ê-li phải đến và phục hồi mọi việc. ¹² Nhưng Ta nói với các con: Ê-li đã đến rồi mà người ta không nhận biết người, nhưng đã đối xử với người theo ý họ. Con Người cũng sẽ chịu khổ nạn dưới tay họ như thế.” ¹³ Lúc ấy, các môn đồ hiểu rằng Ngài đang nói với họ về Giăng Báp-tít.

Đường lối cai trị của Giô-sép

47 Trong khắp xứ không còn thức ăn nữa, vì nạn đói trở nên nghiêm trọng. Cả Ai Cập và Ca-na-an đều bị kiệt quệ vì nạn đói. ¹⁴ Giô-sép thu tất cả số tiền bạc trong xứ Ai Cập và Ca-na-an, tức là tiền người ta mua lúa, rồi đưa vào kho Pha-ra-ôn. ¹⁵ Khi tiền bạc trong xứ Ai Cập và Ca-na-an đã hết thì mọi người Ai Cập đều kéo đến với Giô-sép và yêu cầu: “Xin cấp lương thực cho chúng tôi. Chẳng lẽ vì hết tiền mà chúng tôi phải chết trước mặt ngài sao?” ¹⁶ Giô-sép đáp: “Nếu hết tiền bạc thì đem súc vật các ngươi đến, ta sẽ đổi lương thực lấy súc vật.” ¹⁷ Dân chúng dẫn súc vật đến cho Giô-sép. Giô-sép đổi lương thực lấy ngựa, bầy chiên, bầy bò, và lừa. Năm đó, ông cung cấp lương thực cho họ và đổi lấy tất cả các bầy súc vật của họ.

¹⁸ Hết năm đó, qua năm sau dân chúng lại đến với ông và nói: “Chúng tôi không giấu gì ngài, tiền bạc của chúng tôi đã hết sạch, bầy súc vật đã giao cho ngài. Bây giờ, như ngài thấy đó, chúng tôi chẳng còn gì ngoài bản thân và đất ruộng. ¹⁹ Chẳng lẽ chúng tôi phải chết và ruộng đất chúng tôi phải hoang vu trước mặt ngài sao? Xin ngài lấy lương thực mà mua chúng tôi và đất đai chúng tôi. Chúng tôi và đất đai chúng tôi sẽ làm nô lệ cho Pha-ra-ôn. Xin cho chúng tôi hạt giống để chúng tôi sống chứ không phải chết, và đất đai không bị bỏ hoang.”

²⁰ Giô-sép mua tất cả ruộng đất trong Ai Cập về cho Pha-ra-ôn. Vì nạn đói thúc bách nên mọi người Ai Cập đem bán đồng ruộng mình; vậy đất đai đều thuộc về Pha-ra-ôn. ²¹ Còn dân chúng thì ông biến họ thành nô lệ. Ông dời họ về ở trong các thành. từ đầu nầy đến đầu kia của lãnh thổ Ai Cập. ²² Tuy nhiên, Giô-sép không mua ruộng đất của những thầy tế lễ, vì các thầy tế lễ được một phần trợ cấp nhất định của Pha-ra-ôn. Họ sống nhờ phần lương thực Pha-ra-ôn trợ cấp nên không phải bán đất của mình.

²³ Giô-sép nói với dân chúng: “Hôm nay ta đã mua các ngươi và đất đai của các ngươi cho Pha-ra-ôn. Đây là hạt giống để các ngươi gieo xuống đất đó. ²⁴ Đến mùa gặt, các ngươi phải nộp cho Pha-ra-ôn một phần năm, còn bốn phần kia là phần của các ngươi để làm giống và làm lương thực cho bản thân, cho người nhà và nuôi con cái.” ²⁵ Dân chúng nói: “Ngài đã cứu mạng chúng tôi! Chúng tôi mong được vừa lòng ngài, và sẽ làm nô lệ cho Pha-ra-ôn.” ²⁶ Vậy Giô-sép lập thành một luật về đất đai tại Ai Cập, đến nay vẫn còn giá trị, tức là phải nộp cho Pha-ra-ôn một phần năm hoa lợi mình có. Chỉ có đất ruộng của các thầy tế lễ là không thuộc về Pha-ra-ôn.

Những ngày cuối đời của Gia-cốp

²⁷ Vậy Y-sơ-ra-ên định cư trong miền Gô-sen, thuộc Ai Cập. Con cháu ông đã gây dựng cơ nghiệp tại đó và sinh sôi nẩy nở bội phần. ²⁸ Gia-cốp sống tại Ai Cập được mười bảy năm, hưởng thọ một trăm bốn mươi bảy tuổi.

²⁹ Gần đến ngày qua đời, Y-sơ-ra-ên gọi Giô-sép, con trai mình đến và bảo: “Nếu thương cha, con hãy đặt tay dưới đùi cha, lấy lòng nhân từ và thành thật mà hứa rằng con sẽ không chôn cha tại Ai Cập. ³⁰ Nhưng khi cha đã an giấc với tổ phụ, con hãy đem cha ra khỏi Ai Cập, chôn cạnh phần mộ của tổ tiên.” Giô-sép thưa: “Con sẽ làm đúng như lời cha dặn.” ³¹ Gia-cốp nói: “Con hãy thề với cha đi.” Giô-sép liền thề. Y-sơ-ra-ên quỳ lạy ngay trên đầu giường mình.

Gia-cốp chúc phước cho hai con trai của Giô-sép

48 Sau các việc đó, người ta báo cho Giô-sép: “Cha ngài bị bệnh.” Giô-sép đưa hai con mình là Ma-na-se và Ép-ra-im cùng đến thăm. ² Khi Gia-cốp được báo tin: “Con trai ông là Giô-sép đến thăm ông,” Y-sơ-ra-ên cố gượng ngồi dậy trên giường. ³ Gia-cốp nói với Giô-sép: “Đức Chúa Trời Toàn Năng đã hiện ra và ban phước cho cha tại Lu-xơ, trong đất Ca-na-an. ⁴ Ngài phán: ‘Nầy, Ta sẽ làm cho con sinh sôi nẩy nở thật nhiều. Ta sẽ làm cho con thành một cộng đồng gồm nhiều dân tộc và ban cho dòng dõi con đất nầy làm cơ nghiệp đời đời.’ ⁵ Bây giờ, hai đứa con trai đã sinh cho con tại Ai Cập trước khi cha đến, là Ép-ra-im và Ma-na-se, sẽ thuộc về cha như Ru-bên và Si-mê-ôn vậy. ⁶ Còn những đứa mà con sinh sau sẽ thuộc về con. Chúng sẽ hưởng cơ nghiệp dưới danh nghĩa của hai anh mình. ⁷ Vì khi từ Pha-đan trở về Ca-na-an thì cha đau lòng chứng kiến Ra-chên chết dọc đường, gần Ép-ra-ta. Cha đã chôn mẹ con bên đường đi Ép-ra-ta (tức là Bết-lê-hem).”

⁸ Khi thấy các con trai Giô-sép, Y-sơ-ra-ên hỏi: “Những đứa nầy là ai?” ⁹ Giô-sép thưa: “Đây là các con trai mà Đức Chúa Trời đã ban cho con tại xứ nầy.” Y-sơ-ra-ên bảo: “Đưa chúng đến đây để cha chúc phước cho chúng.” ¹⁰ Vì tuổi cao, mắt của Y-sơ-ra-ên đã mờ, không nhìn thấy rõ. Giô-sép đem chúng lại gần ông. Ông ôm chúng và hôn. ¹¹ Y-sơ-ra-ên nói với Giô-sép: “Cha tưởng không còn thấy được mặt con, thế mà bây giờ Đức Chúa Trời lại cho cha được thấy cả dòng dõi của con nữa.”

¹² Giô-sép đỡ hai con trai ra khỏi đầu gối cha mình, rồi sấp mặt xuống đất. ¹³ Ông đem hai đứa trẻ lại gần cha. Tay phải dắt Ép-ra-im sang phía trái của cha, còn tay trái thì dắt Ma-na-se sang phía phải của cha. ¹⁴ Nhưng Y-sơ-ra-ên đưa tay phải ra và đặt trên đầu Ép-ra-im, là đứa nhỏ, còn tay trái lại đặt trên đầu Ma-na-se. Ông bắt chéo tay dù Ma-na-se là con cả. ¹⁵ Rồi ông chúc phước cho Giô-sép:

“Lạy Đức Chúa Trời
 Mà tổ phụ con là Áp-ra-ham và Y-sác đã thờ phượng,
 Là Đức Chúa Trời đã chăn dắt con
 Từ khi mới ra đời cho đến ngày nay,
¹⁶ Là Thiên Sứ đã cứu con khỏi mọi tai họa,
 Xin Chúa ban phước cho hai đứa trẻ nầy,
 Cho chúng nối danh con
 Và tổ phụ con là Áp-ra-ham và Y-sác.
 Xin cho chúng gia tăng bội phần trên mặt đất!”

¹⁷ Khi Giô-sép thấy cha đặt tay phải trên đầu Ép-ra-im thì không bằng lòng, nên ông cầm tay cha đổi từ đầu Ép-ra-im sang đầu Ma-na-se. ¹⁸ Ông nói: “Thưa cha, không phải vậy. Đứa nầy mới là con cả, xin cha đặt tay phải trên đầu nó.” ¹⁹ Nhưng cha ông không chịu và nói: “Con ơi, cha biết rõ lắm. Ma-na-se sẽ trở thành một dân tộc và nó cũng sẽ lớn mạnh. Tuy nhiên em nó sẽ lớn hơn và dòng dõi em nó sẽ trở thành vô số nước.” ²⁰ Ngày hôm đó, ông chúc phước cho hai đứa trẻ:

“Dân Y-sơ-ra-ên sẽ nhân danh các cháu mà chúc phước cho nhau rằng:
‘Cầu xin Đức Chúa Trời làm cho bạn được như Ép-ra-im và Ma-na-se!’”

Vậy, Gia-cốp đặt Ép-ra-im trước Ma-na-se. ²¹ Y-sơ-ra-ên còn nói với Giô-sép: “Nầy, cha sắp qua đời, nhưng Đức Chúa Trời sẽ phù hộ và đưa các con trở về quê cha đất tổ. ²² Riêng con, cha sẽ cho con một phần trội hơn các anh em con, đó là sườn núi Si-chem mà cha đã dùng cung kiếm chiếm lấy từ tay dân A-mô-rít.”